‘BELGIË MOET INSPANNINGEN HERVESTIGING VLUCHTELINGEN VERDRIEVOUDIGEN ’ 

Via hervestigingsprogramma’s worden vluchtelingen die onvoldoende bescherming krijgen in het eerste land van opvang, vaak buurlanden van conflictsituaties, overgebracht naar andere landen om zo oplossingen te bieden voor mensen in erg kwetsbare posities. Met hervestiging kan België ook solidair zijn met landen in conflictgebieden die vandaag een enorme verantwoordelijkheid dragen. Vandaag wordt de overgrote meerderheid (86%) opgevangen in lage-inkomenslanden.

‘Miljoenen mensen die oorlog en vervolging moesten ontvluchten zien hun lijdensweg momenteel nog vele jaren verdergezet’, benadrukt Els Hertogen, directeur van 11.11.11. ‘Ze riskeren verdrinking, verblijven in mensonwaardige centra of in dorpen en steden in buurlanden waar ze nauwelijks bescherming vinden. Hervestiging is een levenslijn voor mensen in nood.’

Vandaag zijn bijna 1,5 miljoen mensen volgens het VN-Vluchtelingenagentschap in dringende nood aan hervestiging. Corona veroorzaakte volgens de ngo’s bovendien een ‘verloren jaar’ op vlak van hervestiging: ‘Slechts 2.4 % van de mensen die in aanmerking kwamen, werd in 2020 ook effectief hervestigd. In België ging het om louter 176 mensen.

Het Belgische programma kampt echter al langer dan de coronacrisis met problemen. Zowel in 2018 als in 2019 behaalde België de vooropgestelde engagementen niet bij gebrek aan voldoende opvangplaatsen. Enkel in 2017 slaagde ons land erin om meer dan 1,000 mensen te hervestigen’, aldus Els Hertogen.

Verdrievoudiging voor een ´fair share´

11.11.11, Caritas International en Vluchtelingenwerk Vlaanderen berekenden aan de hand van een aantal parameters die ook gehanteerd worden door de Europese Commissie (bevolkingsaantal, BBP, het aantal spontane asielaanvragen en de werkloosheidscijfers) wat voor ons land een eerlijke, solidaire bijdrage zou zijn. Daaruit blijkt dat België 8.821 mensen moet opvangen, een verdrievoudiging van de huidige inspanningen. De organisaties vragen om daar via een groeipad van drie jaar werk van te maken. Te beginnen met de hervestiging van 2.000 personen in 2022, 3.000 in 2023 en 3.821 in 2024.

De huidige cijfers zitten daar ver onder maar met de nodige investeringen en een betere samenwerking tussen verschillende beleidsniveaus is dat een haalbaar streefcijfer. Els Hertogen: ‘Er is momenteel geen wettelijk kader voor het aantal vluchtelingen dat België via hervestiging kan en wil opvangen.

Dat is jammer want het gaat om een goed georganiseerde vorm van migratie en één van de weinige veilige en legale toegangspoorten naar bescherming waarbij mensen geen beroep moeten doen op netwerken van mensensmokkelaars en –handelaars. ‘Een wettelijk kader kan het programma beter verankeren met duidelijkere procedures voor de begeleiding en integratie van mensen op de vlucht Dat is een win win voor iedereen op vlak van veiligheid en integratie.’

Kwaliteitsvolle opvang en begeleiding

Een uitdieping van het hervestigingsprogramma houdt volgens de organisaties ook meer aandacht in voor opvang en begeleiding zodat mensen effectief een toekomst in België kunnen uitbouwen. Het rapport brengt goede praktijken maar ook verschillende pijnpunten aan het licht: ‘Uit focusgesprekken komt naar voren dat mensen tot 10 maanden na de oorspronkelijk gecommuniceerde datum moesten wachten op hervestiging. Verschillende mensen kwamen daardoor ernstig in de problemen. Zij hadden hun huur en werk opgezegd, bezittingen verkocht etc. Om dit soort scenario’s te vermijden moet de overheid garanderen dat er ten allen tijde voldoende bufferplaatsen in de opvang beschikbaar zijn. Daarnaast blijkt een duidelijk tekort aan individuele begeleiding van personen na aankomst in België, een maattraject van 18 maanden biedt volgens ons de oplossing.’

Tenslotte pleiten 11.11.11, Caritas International en Vluchtelingenwerk Vlaanderen voor een wettelijk kader om het hervestigingsprogramma beter te verankeren en overbodige stappen weg te werken: ‘We verwachten alvast dat de uitwerking van het nieuwe Migratiewetboek de nodige startkansen zal bieden voor deze hervormingen.’

Download hier het rapport