LGBTQIA+ vluchtelingen: balanceren tussen zichtbaarheid en onzichtbaarheid

LGBTQIA+ vluchtelingen worden vaak geconfronteerd met een dubbele strijd wanneer ze hun land ontvluchten: de strijd om veiligheid en de strijd tegen homofobie en transfobie. Ze balanceren tussen zichtbaarheid en onzichtbaarheid om hun veiligheid te garanderen. Zichtbaarheid is cruciaal om hun kwetsbaarheid en behoefte aan bescherming duidelijk te maken, maar het maakt hen tegelijkertijd kwetsbaar, waardoor ze vaak gedwongen worden hun identiteit geheim te houden.

In België melden er zich in 2019, 569 mensen die SOGI (seksuele oriëntatie en/of genderidentiteit) als reden voor verzoek om internationale bescherming gaven. Wanneer deze mensen vluchten vanwege oorlog of vervolging, zoeken ze de veiligheid die ze in hun geboorteland niet kunnen vinden. In veel landen wordt homoseksualiteit en genderdiversiteit namelijk nog steeds streng veroordeeld, en gezien als een persoonlijke keuze. Dit stigma brengt het leven van queer mensen in gevaar, waarbij hun veiligheid voortdurend wordt bedreigd. Discriminatie, vervolging en/of geweld in hun thuisland vanwege hun seksuele geaardheid of genderidentiteit dwingen hen hun thuisland te ontvluchten.

In veel gevallen zijn SOGI vluchtelingen zowel tijdens de vlucht als bij aankomst in het land van asielaanvraag kwetsbaar vanwege hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Ze worden geconfronteerd met obstakels zoals discriminatie en geweld tijdens verschillende stadia van het vluchtproces. Niet alle landen bieden echter evenveel bescherming aan SOGI-vluchtelingen, wat hun kwetsbaarheid tijdens de vlucht vergroot.

Bij aankomst in het land van asielaanvraag is er ook niet altijd een veilige omgeving om deze kwetsbare groep op te vangen. In opvangcentra kunnen ze slachtoffer zijn van sociale uitsluiting en fysiek of verbaal geweld. Als ze ervoor kiezen om gebruik te maken van speciale/private opvang als kwetsbaar individu, brengen ze zichzelf nog steeds in gevaar door zichzelf te outten naar de buitenwereld. SOGI-vluchtelingen moeten dus voortdurend een afweging maken tussen verborgen blijven om homofobie en transfobie te vermijden, en zichtbaarheid om hun veiligheid en geloofwaardigheid te waarborgen. Deze keuze brengt altijd risico's met zich mee, aangezien elke beslissing hen in een kwetsbare positie plaatst.

Dit hele proces veroorzaakt dan ook psychologische problemen. Het ervaren en herbeleven van traumatische ervaringen, discriminatie o.b.v. afkomst en genderidentiteit, sociale uitsluiting en de stress van de asielprocedure leggen een enorme mentale druk op SOGI-vluchtelingen. Ook het plaatsen van hun hun queer identiteit binnen een nieuwe context brengt uitdagingen met zich mee, wat leidt tot psychologische stress en mogelijk sociale isolatie.

Bewustwording en ondersteuning van SOGI vluchtelingen op een inclusieve manier, zijn dus cruciaal in de strijd tegen homofobie en transfobie. Het erkennen en aanpakken van tekortkomingen in de asielproces is noodzakelijk om een veiligere omgeving te creëren voor alle vluchtelingen.