Middenveld over nieuw EU Pact voor Asiel en Migratie: onwerkbaar en aanval op fundamentele rechten

"Grootschalige detentie en onmenselijke situaties in plaats van duurzame oplossingen"

In een gezamenlijke persmededeling ​ waarschuwen 11.11.11, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en 25 andere organisaties dat de voorziene grensprocedures zullen leiden tot grootschalige detentie aan de buitengrenzen. Er kwamen bovendien geen garanties dat minderjarigen niet worden vastgehouden tijdens deze procedures. De organisaties vrezen ook voor de kwaliteit van de versnelde procedures voor mensen uit landen met een erkenningsgraad onder de 20%. Mensen dreigen uit de boot te vallen terwijl iedereen, ongeacht het herkomstland, een eerlijke en grondige procedure verdient. 

Een effectieve aanpak van het toenemend probleem van illegale en gewelddadige pushbacks aan de buitengrenzen is geheel afwezig. Het beloofde monitoringmechanisme dat moet waken over mensenrechten zal niet kunnen opereren waar het er echt toe doet: in de gebieden waar de grensbewaking plaatsvindt. Het is dus nu al blind en tandeloos.

Solidariteitsmechanisme uitgehold 

Migratie-experts betreuren ook dat voorstellen voor een betere spreiding tussen de lidstaten volledig werden uitgehold met de introductie van ‘flexibele solidariteit’. Dit laat lidstaten helemaal vrij om te kiezen hoe ze bijdragen aan het EU-beleid. Er is geen enkele verplichting om asielzoekers op te vangen via relocaties. Landen als Denemarken, Kroatië, Hongarije en Slowakije die vandaag nauwelijks mensen opvangen hoeven dat ook in de toekomst niet te doen en kunnen solidariteit afkopen. Daardoor zal het voorstel geen oplossingen bieden voor de structurele opvangcrisis in landen als België. 

Nochtans is er een groot draagvlak voor eerlijke spreiding. Zo geeft een peiling van 11.11.11 door onderzoeksbureau Dedicated aan dat maar liefst 71% van de Belgen de Dublinverordening, die bepaalt welk land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek, wil herzien en asielzoekers eerlijk verdelen tussen de lidstaten. Het is absoluut een gemiste kans dat hieraan geen gehoor wordt gegeven.

 ‘Veilige’ derde landen 

Tenslotte waarschuwen 11.11.11, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en 25 andere organisaties voor het afschuiven van nog meer verantwoordelijkheid naar landen buiten de EU, met een verregaande ‘hotspot' logica en een zeer brede interpretatie van wat ‘veilige’ derde landen zijn. Samenwerking met niet-EU landen is nodig, maar de EU-Tunesië deal toont dat de huidige manier niet de juiste is. Dit soort akkoorden gaat in tegen de mensenrechten en de basisprincipes van internationale samenwerking.

Ander model is nodig

Volgens de organisaties zal snel blijken dat de voorstellen niet alleen rechten ondergraven, maar ook onwerkbaar zijn in de praktijk. Wat wél nodig is, is een eerlijke verdeling van de verantwoordelijkheden met een Europees spreidingsplan dat rekening houdt met socio-economische parameters. Gelijke rechten voor alle betrokkenen moeten worden gegarandeerd met een eengemaakt en sterker Europees ​ beschermingsstatuut voor mensen op de vlucht. Daarnaast moet worden ingezet op een ambitieuze hervestiging van vluchtelingen naar Europa en andere veilige en legale toegangswegen en een sterkere ondersteuning van bescherming in landen waar veel vluchtelingen worden opgevangen. “Dit beleid is in lijn met het VN-Migratiepact. "Het bouwt bruggen in plaats van muren, versterkt de opportuniteiten die migratie kan bieden en zal voor minder chaos en meer rechtszekerheid zorgen” zo zeggen de organisaties.

Ondertekend door 

11.11.11, CNCD-11.11.11, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Ciré, Caritas International, JRS Belgium, Move Coalition, SAAMO, ABVV, ACV, ACLVB, ORBIT vzw, Liga voor Mensenrechten, çavaria, Welcome in Mechelen vzw, Werkgroep Vluchtelingen Gent, Op de Spiegel vzw, Vzw Solidariteit, Onthaalhuis Christus Koning, Gastvrij Boechout, Werkgroep Merchtem multicultureel, Bij Ons Thuis VZW, Vlaamse Vereniging Dorpsbelangen, SIAL (Steunpunt Integratie Asielzoekers Lubbeek), Genks Comité Vluchtelingen, Limburgs Platform Vluchtelingen, Vluchtelingenwerk Klein-Brabant.