Succesvolle eerste fysieke bijeenkomst van de solidaire steden en gemeenten

Recent werd een enquête afgenomen bij burgermeesters van gemeenten met een opvangcentrum. Op plaatsen waar een opvangcentrum er al langere tijd is, blijken de ervaringen overwegend positief. Wat maakt nu dat de opening van een centrum succesvol kan zijn? Wat zijn de elementen die bijdragen tot een positief verhaal?

Met deze vragen gingen we aan de slag tijdens een lerend netwerkmoment voor solidaire steden en gemeenten. De focus lag op de omkadering van een collectief opvangcentrum. De komst van zo een centrum voor asielzoekers kan botsende meningen en soms protest oproepen, zowel bij burgemeesters als bij de inwoners van de gemeente. Het is dan ook essentieel dat lokale besturen als volwaardige partner in het opvangbeleid worden gezien. Door hen tijdig te betrekken in beslissingen kunnen zij op hun beurt tijdig en open communiceren naar hun inwoners. Dit kan een groot deel van de wrevel en misinformatie over opvang de wereld ut helpen.

We nodigden Fri De Keyser en Lieselot Spillebeen van het Agentschap Integratie en Inburgering uit om een toelichting te geven rond de rol van de verbindingsofficier bij het openen van een opvangcentrum in een gemeente. De rol van de verbindingsofficier bestaat voornamelijk uit het begeleiden van het lokaal bestuur in de periode tussen de bekendmaking van de komst en de effectieve opening van een opvangcentrum in een gemeente. In die periode heerst er immers veel onduidelijkheid en leven er veel zorgen bij de inwoners van de gemeente. Het leidt vaak tot scherpe meningen tussen inwoners en in de media.

De verbindingsofficier heeft prioritaire aandacht voor de sociale samenhang in de gemeente. Belangrijk hierbij is dat het lokaal bestuur duidelijk en verbindend communiceert naar de inwoners. Op die manier kan de ongerustheid bij de bewoners wat weggenomen worden. De rol van de verbindingsofficier is dan ook voornamelijk om het lokaal bestuur goed te ondersteunen in deze communicatiestrategie. Daarnaast zorgt de verbindingsofficier ook voor een samenwerking tussen de lokale besturen en de Vlaamse actoren, om concrete vraagstukken naar aanleiding van de opstart en de werking van een opvangcentrum op te lossen. Zo kan de verbindingsofficier mee uitdagingen rond mobiliteit, onderwijs, Nederlands leren en vrijwilligerswerk aanpakken.

De volgende spreker op ons lerend netwerkmoment was Bahar Akkus, deskundige burgerzaken bij de gemeente Machelen. Begin augustus 2022 opende Fedasil een opvangcentrum in Machelen. In eerste instantie was er wat ongerustheid over de opening van dit opvangcentrum, maar anderhalf jaar later is de balans veel positiever. Bahar haalt enkele goede praktijken en tips aan uit Machelen:

• Als er in buurgemeentes reeds een opvangcentrum is, is het nuttig om op voorhand te praten en informatie uit te wisselen. Dit blijkt een grote hulp te zijn en op die manier kunnen goede praktijken uit andere gemeentes gedeeld worden.
• Bied tijdig een basisopleiding rond asiel en opvang aan aan de medewerkers van de gemeente. Dit is zeer ingewikkelde materie. Bovendien zien we een verband tussen een gebrek aan kennis over asiel en migratie en een negatievere connotatie met het thema.
• Communicatie tussen de gemeentelijke diensten en de beheerder van de opvang zeer belangrijk. Er moeten immers op verschillende vlakken (burgerzaken, kind en welzijn, onderwijs, vrije tijd…) concrete afspraken gemaakt worden tussen de opvang en de gemeente.
• Op vlak van onderwijs is het belangrijk om open te communiceren naar scholen toe en om deelgemeenten te contacteren om te kijken wat mogelijk is in het creëren van extra plaatsen.

We gaan nu met de inzichten uit het lerend netwerk aan de slag om een praktische gids met goede praktijken uit te werken. Wil jij ook deel uitmaken van ons netwerk solidaire steden en gemeenten? Stuur dan een mail naar paulien@vluchtelingenwerk.be! Op die manier krijg je ook toegang tot de volledige weergave van alle goede praktijken en tips die tijdens deze voormiddag aan bod kwamen.

Bedankt aan de deelnemers uit Machelen, Merelbeke, Halle, Sint-Niklaas, Hasselt, Bornem, Mechelen, Puurs Sint-Amands, Gent, Leuven, Sint-Laureins, Tessenderlo om mee met ons na te denken over de opvang, bescherming en begeleiding van mensen op de vlucht.

En ook bedankt aan de VVSG, Agentschap Integratie en Inburgering, Caritas International, Beweging.net, 11.11.11 en Amnesty International en ORBIT vzw!

SAVE THE DATE: het volgend lerend netwerkmoment vindt plaats op 15 juni van 12u30 tot 16u30.