Hekserij kan reden zijn voor internationale bescherming

Hekserij

Het einde van de crisis lijkt nog niet in zicht! Eerder deze week hoorden we dat Fedasil al meer dan 90 keer was veroordeeld, maar toch worden er elke dag meer en meer mannen geweigerd en op straat achtergelaten om te slapen. We zijn allemaal erg blij met het succes van het juridische verwijzingssysteem tot nu toe, maar we merken dat het steeds moeilijker wordt voor mensen met een positieve uitspraak van de rechtbank om een afspraak met Fedasil te krijgen. Dat is frustrerend, want zonder afspraak kunnen de aanvragers geen centrum krijgen.

In theorie wordt Fedasil beboet voor elke dag dat mensen met een gerechtelijke beslissing op een afspraak moeten wachten, maar deze procedure is ingewikkeld. Dat is omdat een onafhankelijke deurwaarder wordt ingeschakeld om de situatie te volgen en deze deurwaarder Fedasil natuurlijk op de hoogte moet brengen. Dit systeem zorgt dat Fedasil de asielaanvrager moet huisvesten net voordat de deurwaarder zijn bezoek aflegt. Het gaat hier om een juridische leemte die ons beschermingsteam onderzoekt, maar intussen heeft het Startpunt-team de taak de mensen te vertellen dat zij, eens te meer, moeten wachten op opvang.

Met ons verwijzingssysteem van advocaten hebben we een ruw idee van hoe lang het duurt voordat een advocaat contact opneemt met zijn cliënt en hoe lang er nodig is om een positieve rechterlijke beslissing te krijgen. Met Fedasil weten we echter echt niet hoe lang de aanvrager op een afspraak moet wachten. In het begin konden mensen meteen terecht zonder afspraak, maar toen veranderde het systeem en sindsdien zijn de wachttijden erg schommelend. Vorige week kregen de meeste mensen die ik ontmoette binnen een dag of twee een afspraak, maar deze week heb ik verschillende mensen ontmoet die al bijna een hele week wachten op een antwoord op hun aanvraag.

Dit is echt moeilijk omdat mensen de hoop in het systeem beginnen te verliezen als ze geen idee hebben wanneer ze eindelijk opvang zullen krijgen. Veel collega's van ons team voelden zich heel slecht toen ze dit nieuws aan de mensen gaven. Ze voelden zich verantwoordelijk voor het geven van valse hoop aan mensen. Ik denk dat het geven van valse hoop iets is wat we altijd proberen te vermijden, maar dat is veel gemakkelijker gezegd dan gedaan. Tegenwoordig proberen we alle mannen te waarschuwen dat de kans groot is dat ze geen opvang krijgen als hun aanvraag binnen de Dublinprocedure valt.

Dit zijn echter niet de enige momenten waarop wij mensen moeten waarschuwen dat het systeem misschien niet in hun voordeel werkt. Wij ontmoeten veel mensen uit landen met een lage acceptatiegraad en ook mensen met verhalen die niet erg duidelijk zijn. Daarvan kunnen wij niet meteen zeggen of hun situatie voor opvang zal zorgen of niet.

"Mensen beginnen de hoop in het systeem te verliezen wanneer niemand hen een idee geeft wanneer zij eindelijk opvang zullen krijgen"

Ik ontmoette deze week een man die mij vroeg wanneer je familie je van hekserij beschuldigt, dat dan een reden is voor internationale bescherming. Daarover had ik nog geen informatie over gelezen of gehoord. Gelukkig deed hij veel onderzoek naar het onderwerp voordat hij asiel kwam aanvragen. Hij vertelde dat de meeste aanvragers die werden beschuldigd van hekserij internationale bescherming kregen. 

Het verhaal van deze man bleef hangen bij mij. Thuis besloot ik me in te lezen over hekserij en asiel. Deze man had na mijn onderzoek geen ongelijk. Beschuldigingen van hekserij worden beschouwd als een reden voor internationale bescherming. Het is echter niet zo eenvoudig wanneer je familie je van hekserij beschuldigd, je dan automatisch internationale bescherming zal krijgen.

Volgens het nieuwe asielagentschap van de EU kunnen mensen die van hekserij worden beschuldigd, beschouwd worden als leden van een bepaalde sociale groep. Hoewel de meeste asielaanvragen zijn gebaseerd op het behoren tot een bepaalde sociale groep, wordt algemeen aanvaard dat mensen kunnen worden vervolgd als zij tot een bepaalde politieke of religieuze groeperingen behoren.

Mensen die worden geacht tot een bepaalde sociale groep te behoren, worden op dezelfde manier behandeld als diegenen die tot de sociale groep in kwestie behoren. Hoewel hekserij iets anders is en heksen niet bestaan, verandert dit niets aan de belangrijkste overeenkomst tussen beide groepen. Het leven van mensen loopt gevaar omdat ze met de groep geassocieerd worden. De zaak Fauziya Kasinga is in dit verband ook belangrijk omdat zij de definitie van een sociale groep heeft uitgebreid tot vrouwen die in hun lokale groep het risico lopen op Vrouwelijke genitale verminking.

Als iemand wordt beschuldigd van hekserij en dan tot een bepaalde sociale groep behoort, is echter niet voldoende om alle leden van die groep internationale bescherming te garanderen. Deze persoon moet ook het risico lopen om foltering of onmenselijke behandeling te moeten ondergaan. Dit is nodig om te voldoen aan het element van gegronde vrees voor vervolging dat in het Verdrag van Genève is omschreven. Het risico op vervolging wordt dus bepaald op basis van een individuele beoordeling en informatie over het land van herkomst.

"In sommige streken is het heel gewoon dat een pasgeboren baby van hekserij wordt beschuldigd als de moeder tijdens de bevalling sterft"

Er is geen gemakkelijke manier om de slachtoffers van beschuldigingen van hekserij te identificeren en de behandeling ervan verschilt sterk van land tot land. Oudere vrouwen en kinderen zijn de meest voorkomende doelwitten, maar ook personen met geestelijke gezondheidsproblemen, verstandelijke handicaps, ongewone intellectuele begaafdheid of lichamelijke handicaps zijn veel voorkomende slachtoffers.

Beschuldigingen worden vaak geuit door familieleden en worden vaak in verband gebracht met tegenslagen, zoals de dood van familieleden of slechte oogsten. In sommige streken is het zelfs heel gewoon dat een pasgeboren baby van hekserij wordt beschuldigd als de moeder tijdens de bevalling sterft. In het geval van wezen kunnen ook uitgebreide familieleden hen van hekserij beschuldigen en hen naar de kerk sturen.

In vele delen van Afrika spelen plaatselijke kerken een belangrijke rol bij de legitimering van hekserij binnen gemeenschappen. Predikanten bieden vaak uitdrijvingsdiensten aan, waarbij zij het slachtoffer met een mes kunnen verminken, vergiftigen of verbranden. Rituele moorden komen ook vaak voor en kunnen verschillende vormen aannemen, waaronder ophanging, verdrinking en verbranding van slachtoffers. Kinderen die van hekserij worden beschuldigd, worden vaak in de steek gelaten, ondergaan seksueel geweld , kindermoord en worden gestigmatiseerd. Ook kan hun de toegang tot onderwijs worden ontzegd.

Hoewel kerken vaak het centrum van de vervolging vormen, zijn er in landen als Democratische Republiek Congo en Nigeria ook verschillende organisaties werkzaam die zich inzetten voor de heropvoeding van religieuze functionarissen. Hiermee hopen zij dat van hekserij beschuldigde personen naar hun plaatselijke gemeenschappen kunnen terugkeren en een normaal leven kunnen leiden. 

Hoewel er in de meeste landen wetten tegen hekserij bestaan, worden deze vaak niet gehandhaafd. In 2010 schatte UNICEF bijvoorbeeld dat er alleen al in Kinshasa 20.000 'kindertovenaars' waren. Afhankelijk van het land veroordeelt de wet ook vaak de hekserij zelf in plaats van de vervolging van degenen die van hekserij worden beschuldigd. Dat is uiterst problematisch omdat het daardoor moeilijker wordt om degenen te vervolgen die in feite mensen martelen.

Nu ik hierover meer te weten ben gekomen, hoop ik van harte dat de man die ik ontmoette de kans krijgt om in België internationale bescherming te krijgen. Zo zal hij niet gedwongen worden om naar zijn familie terug te keren en plaatselijke uitdrijvingsrituelen te ondergaan.