Spreidingsplan opvang
Vandaag staan meer dan 2000 mensen die asiel zoeken op de wachtlijst voor een plek in het opvangnetwerk. Het is de trieste tussenstand van een opvangcrisis die als sinds 2021 aansleept en maar niet opgelost raakt. Het zijn allemaal mensen die een onbetwistbaar recht hebben op opvang.
Maanden zonder opvang eist een enorme tol bij mensen die vaak al een helse tocht achter de rug hebben. Maar het onophoudelijk aanslepen van deze crisis ondergraaft ook steeds verder de mogelijkheid van de asieldiensten en traditionele opvangpartners om deze het hoofd te bieden. We zien een enorme personeelsuitval, steeds grotere moeilijkheden om personeel te vinden en dus ook een daling van de slagkracht van deze diensten.
De verantwoordelijke beleidsmakers claimen dat ‘we niet meer kunnen doen’, maar dat klopt niet. De Opvangwet voorziet namelijk in een heldere en doeltreffende noodmaatregel in de vorm van een evenwichtige spreiding over de gemeenten.
Het niet willen uitvoeren van dit spreidingsplan is een gevolg van politieke onwil, waarbij men de weg kiest van gemakzuchtig defaitisme eerder dan de weg van een oplossingsgerichte aanpak en een menswaardig beleid. Duizenden keren is België veroordeeld voor het niet geven van opvang, duizenden keren heeft de rechtbank het ‘overmachtsargument’ verworpen door eenvoudigweg te wijzen naar in de wet ingeschreven oplossingen die niet toegepast worden.
Had de regering dit spreidingsplan toegepast bij aanvang van de opvangcrisis, dan hadden alle diensten zuurstof gekregen om zich structureel te versterken. De regering heeft deze crisis al veel te lang laten aanslepen, maar het is nooit te laat om te doen wat nodig is.
Wat is het spreidingsplan? Geen vaag idee maar een gedetailleerd mechanisme
In geval van verzadiging van het opvangnetwerk, inclusief de beschikbare plaatsen in de noodopvangcentra, voorzien de Opvangwet en de OCMW-wet in een spreidingsplan over lokale besturen. Het spreidingsplan via lokale opvanginitiatieven, dat geregeld is bij koninklijk besluit*, legt in dit kader de criteria vast om een evenwichtige spreiding te verzekeren. Naast deze criteria bevat het eveneens informatie over de implementatietermijn en sancties bij niet naleving. Het is dus een bestaand en zo goed als volledig mechanisme om de opvangcrisis tegen te gaan.
"Een haalbare oplossing voor de opvangcrisis"
Momenteel dragen Fedasil (en haar partners) en de Brusselse daklozendopvang bijna de volledige last van deze crisissituatie. Een voldoende daadkrachtige aanpak van de crisis vereist echter dat de inspanningen verdeeld worden over een pak meer schouders. Er staan iets meer dan 2.000 mensen op de wachtlijst. België telt 581 gemeenten. Als elke gemeente gemiddeld 5 mensen zou opvangen zou dit betekenen dat iedereen die vandaag op de wachtlijst staat een opvangplek zou hebben en dat er buffercapaciteit gecreëerd wordt.
Een evenredige spreiding met oog voor de gemeentes die reeds veel inspanningen leveren
Het spreidingsplan bevat een formule waarbij het aantal gecreëerde plaatsen zo eerlijk mogelijk worden verdeeld over alle gemeentes. Die formule houdt rekening met de volgende criteria:
- Het aantal inwoners ingeschreven in de gemeente
- Het totaal netto belastbaar inkomen van de gemeente
- Het aantal reeds bestaande opvangplaatsen per gemeente
Gemeenten die tweemaal meer opvangplaatsen voor mensen die asiel zoeken, hebben dan het gemiddelde aantal opvangplaatsen per duizend inwoners worden vrijgesteld van het creëren van nieuwe plaatsen. Bovendien worden de plaatsen die werden geopend gedurende de periode van drie maanden voor de inwerkingtreding van het spreidingsplan, in mindering gebracht van het totaal aantal te creëren plaatsen. Op deze manier worden ook de vrijwillige inspanningen van de gemeentes beloond.
Een menswaardig bestaan met een beleid dat mensenrechten respecteert
Door tijdelijk onderdak te bieden aan mensen die internationale bescherming aanvragen kunnen we ervoor zorgen dat deze mensen tijdens hun asielprocedure een veilig onderkomen hebben. En dit in kleinschalige noodopvangfaciliteiten, verspreid over verschillende gemeenten. Kleinschalige opvang heeft aantoonbaar positieve effecten op het welzijn van de bewoners, is goedkoper dan collectieve opvanginitiatieven, bevordert een efficiëntere verwerking van asieldossiers en draagt bij aan een betere integratie in de lokale gemeenschap.
“Laten we afstappen van symbolische maatregelen die alleen maar verdeeldheid zaaien en in plaats daarvan kiezen voor praktische verbeteringen en menselijkheid. De activering van het spreidingsplan kan het morele kompas van België herstellen en eindelijk rust en stabiliteit terugbrengen.”
BEN JIJ SOLIDAIR? TOON HET!
Bestel jouw gratis raambordje. Zet het voor je raam en laat zien hoe solidair we samen zijn voor mensen op de vlucht. Maak van jouw straat, een solidaire straat.
Met jouw raambordje laat je zien dat je solidair bent samen met ons en vele anderen om extra opvang te voorzien.
#SolidaireStraat
[*]KB van 17 mei 2016 “tot bepaling van de criteria voor een evenwichtige spreiding over de gemeenten van de opvangplaatsen voor de asielzoekers”. Dit Kb voorziet in een fair spreidingsmechanisme.
