Feel Fine February 2022

Jonge nieuwkomers in onderwijs komen vaak in het basisonderwijs of OKAN terecht om in een eerste fase het Nederlands te leren.

Bij het leren van een nieuwe taal speelt de thuistaal een belangrijke rol als referentie. Denk maar aan hoe jij je als toerist gedraagt in een land met een andere taal. Iedereen zoekt de vertaling in de eigen taal op voor een goed begrip van de informatie. Het was lange tijd gangbaar in onderwijs om van deze anderstalige jongeren te verwachten dat ze die reflex thuislieten en school lopen zonder inzet van de thuistaal.

Er zijn landen en leerkrachten in sommige van onze scholen die het belang van de inzet van de thuistaal inzien. Dit kan zorgen voor betere kennisverwerving en dus een beter welbevinden van de leerlingen. Wat zeer belangrijk is.

Omdat kinderen op de vlucht al zoveel verlies hebben meegemaakt in hun weg naar hier, kan het het cruciaal zijn voor hun welbevinden dat zij wel hun thuistaal kunnen inzetten voor de kennisverwerving, wanneer ze er nood aan hebben. Vele anderstalige kinderen en jongeren zien dit als een hulpmiddel om beter te begrijpen of als een momentje ontspanning in de eigen taal, want steeds in een nieuwe taal moeten communiceren kan in het begin zeer vermoeiend zijn.

Webinars

In een eerste webinar op 7 februari (19u30) wierpen we een licht op het belang van de erkenning van de thuistaal voor, en de impact die het gebrek aan deze erkenning heeft op het welbevinden van anderstalige nieuwkomers op school. Eerst gaven we hiervoor het woord aan jongeren zelf, waarna sprekers uit het werkveld van het psychosociaal welbevinden in relatie tot de thuistaal hun bevindingen uit onderzoek en vanop het terrein kwamen toelichten.

Programma

• Ananasjongeren: Ahmad, Carlota, Israr en Jana komen getuigen over hun ervaringen als anderstalige nieuwkomers op school. Zij maken deel uit van Project Ananas, een netwerk van enthousiaste jongeren met een vluchtachtergrond die via deelname aan beleidswerk en sensibiliseringsacties de zichtbaarheid van hun leefwereld en eventuele knelpunten in hun omkadering willen vergroten. Meer informatie vind je hier.

• Graziela Dekeyser: Graziela Dekeyser is postdoctoraal onderzoeker en docent aan de Educatie en Samenleving onderzoekseenheid van de KU Leuven. Voorheen was ze onderwijsassistent bij de Family and Population onderzoeksgroep (KU Leuven, faculteit Sociale Wetenschappen) en pedagogisch begeleider voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Haar onderzoeksinteresses behelzen meertaligheid en de implicaties ervan voor kinderen en gezinnen (bijv. welzijn, emotiesocialisatie en -competentie en identiteitsconstructie) alsook hedendaagse gezinssociologie (bijv. nieuwe gezinsvormen, gender en opvoeding)
   
• Karijn Helsloot: Dr. Karijn Helsloot is taalkundige en gespecialiseerd in taalbeleid en meertaligheid. Zij heeft Taaltrotters (2002), SJOES (2018) en Alle Talen (2020) gemaakt, programma's over taalvergelijking en meertaligheid voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Zij is mede-auteur van Ruimte voor nieuwe talenten (2017), geschreven voor de PO-raad. De laatste publicaties zijn Rijk aan Talen (2020) en Het Nederlands en de andere talen: samen op school (2021). Zij is oprichter en directeur van Taal naar Keuze, een stichting die scholen helpt meer talen aan te bieden in het onderwijs. Met Taal naar Keuze heeft zij de Alumnusprijs 2021 gewonnen van de Universiteit van Amsterdam.

Herbekijk hieronder het eerste webinar.

PowerPoints:

In een tweede webinar op 14 februari (19u30) presenteerden uiteenlopende sprekers uit het werkveld hun concrete tips en methodieken om de thuistaal een belangrijkere plaats te geven in het basis-, OKAN en secundair onderwijs. Het doelpubliek zijn leerkrachten, leerlingbegeleiders, directieteams, lerarenopleiders, beleidsmakers, pedagogische begeleiders en iedereen die met anderstalige nieuwkomers werkt in onderwijs.

Programma

• Béatrice Fernandez: is leerkracht aan basisschool de Mozaïek in Gent. De Mozaïek zet in op het ontwikkelen van schoolse vaardigheden via de thuistaal in onderwijs. De school wil een plek zijn waar alle kinderen en ouders zich thuisvoelen en benut de diversiteit aan thuisculturen van de kinderen om te leren van en aan elkaar. Om de Nederlandse taalvaardigheid zo optimaal mogelijk te ontwikkelen is de kennis van de eigen thuistaal de basis en van cruciaal belang.

• Jessica Vervoort: Jessica Vervoort werkt in een secundaire school in Antwerpen. Ze is leerkracht OKAN, vervolgcoach en NODO+-taalcoach. Tijdens haar opleiding tot Master Educational Needs deed ze een praktijkonderzoek naar functioneel meertalig leren in de OKAN-klas. Van februari tot juni zal ze via het Steunpunt diversiteit & leren in Gent meewerken aan de uitwerking van een online cursus rond meertalig leren voor leerkrachten. Tijdens de webinar zal ze vertellen over enkele good practices van haar en haar collega’s uit het secundair onderwijs en de OKAN-klassen.
   
• Steven Delarue: Steven Delarue werkt bij Onderwijscentrum Gent als beleidsmedewerker rond de thema’s taal en meertaligheid, anderstalige nieuwkomers (OKAN), diversiteit en leesbevordering. Daarnaast schrijft en blogt hij over taal en onderwijs op z’n eigen blog (stevendelarue.be) en is hij hoofdredacteur van Fons, een Vlaams tijdschrift voor didactiek Nederlands.
   
• Frederike Groothoff: Frederike Groothoff is onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht waar ze meewerkt aan het project Meertaligheid en Medezeggenschap. Ze zal vanuit haar ervaringen als leerkracht en adviseur vertellen over hoe zij adviseert over ruimte geven aan thuistalen op school. Ze zal voorbeelden geven hoe dit praktisch in de klas kan, hoe dit in taalbeleid terug moet komen en hoe je hier in de communicatie met ouders vorm aan kunt geven.
   
• Veronique De Clercq: Wanneer we spreken over erkenning van thuistaal in onderwijs is het erkennen van de nood aan tolken bij gesprekken tussen de nieuwkomers en de school heel belangrijk. Bij de instroom in onderwijs en tijdens de eerste jaren in het onderwijs is er zoveel belangrijke informatie die goed moet kunnen overgebracht worden, dat daar ook de thuistaal als tool niet mag ontbreken.
  Daarom heeft Vluchtelingenwerk jongeren en moeders opgeleid tot Tolkies, die bij eenvoudige informatieve gesprekken tolken voor anderstalige nieuwkomers. het kunnen communiceren via de eigen thuistaal is zeker in die context een meerwaarde voor het goede verloop van de schoolloopbaan. We hebben ondertussen al een 30tal tolkies gevormd, die tolkopdrachten uitvoeren in o.a. onderwijs en asielopvang. Rumeysa Oz, ex-okanner en opgeleid tot Tolky, komt getuigen over haar ervaringen.

Herbekijk hieronder het tweede webinar.

PowerPoints:

Traumasensitief lesgeven aan vluchtelingkinderen uit Oekraïne

Hélène van Oudheusden is pedagogisch & personal coach voor leraren voor nieuwkomers. Ze schreef het boek Teaching Refugee Children en geeft workshops over traumasensitief lesgeven. Eerder organiseerde ze de studiereizen voor (NT2/ISK) leraren naar Lesbos.

Lees er meer over
 

Taalwisseling gunstig voor meertalige opvoeding