Afgelopen vrijdag is in het Jules Bordet Instituut een nieuw centrum geopend voor asielzoekers om tijdelijke bescherming. Sindsdien kunnen alle Oekraïners hun asiel daar aanvragen in plaats van aan het Klein Kasteeltje. We dachten dat hiermee minder mensen zouden worden afgewezen aan het Klein Kasteeltje, maar helaas is dat niet het geval. Het verschil tussen de twee locaties en de manier waarop vluchtelingen er worden behandeld, is verbijsterend. Gisteren waren we de enigen in de buurt van Klein Kasteeltje toen politieagenten naar hun busjes renden om traangas te halen. Tegelijkertijd voorzagen in Jules Bordet verschillende mensen uit het middenveld asielzoekers van thee, koffie en andere benodigdheden.

Het is geweldig om te zien hoeveel mensen Oekraïners komen steunen, maar we moeten echt meer van die steun zien bij het Klein Kasteeltje. Vooral omdat er nu mensen weer voor de deur zijn gaan slapen. Duizenden Belgen gingen naar hun gemeente om mensen op te vangen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten. Waarschijnlijk zijn deze mensen ook bereid mensen van andere nationaliteiten op te vangen, maar niemand vraagt hen dit te doen - zelfs niet wanneer de betrokkenen ook de oorlog in Oekraïne ontvluchten.

In plaats worden deze mensen op straat achtergelaten en van Klein Kasteeltje weggeduwd door politieagenten. Zij vertellen dat ze deze week niet het recht hebben om asiel aan te vragen of om in bepaalde straten te slapen of zelfs maar te staan wachten. Het huidige systeem laat niet-Oekraïense vluchtelingen in de steek, ook degenen die uit Oekraïne zelf komen.

Vluchtelingen zijn geen misdadigers. De politie moet niet rennen en traangas gaan halen. Feitelijk moeten zij niet eens aanwezig zijn in het Klein Kasteeltje, maar zover is de situatie gekomen en niet genoeg mensen maken zich er druk om.

Deze situatie maakt het werk van ons Startpunt-team aanzienlijk ingewikkelder. Wij moeten nu 's morgens vroeger vertrekken om te voorkomen dat wij alle alleenstaande mannelijke asielzoekers moeten vertellen dat zij nergens zullen kunnen slapen. Dit is altijd moeilijk, maar het is nog moeilijker nu zij hun behandeling kunnen vergelijken met die van een andere groep. Ik kan niet uitleggen waarom de ene groep een bed krijgt en de andere niet. Ik kan ook niet uitleggen waarom de ene groep thee en koffie krijgt en de andere voor onbepaalde tijd elke morgen weg moet gaan en weer terug moet komen.

Ik vind het vooral moeilijk om aan mensen die lang in Oekraïne verbleven uit te leggen dat zij geen recht hebben op tijdelijke bescherming. Zij zullen voor onbepaalde tijd aan Klein Kasteeltje moeten wachten om asiel aan te vragen. Dit is vooral problematisch wanneer de betrokkene geen banden meer heeft met zijn land van herkomst en zichzelf als Oekraïner beschouwt, ook al heeft hij niet de Oekraïense nationaliteit.

"Vluchtelingen zijn geen criminelen, de politie hoeft niet te rennen om traangas te halen"

Gisteren ontmoette ik een man die net 21 werd. Hij woonde in Oekraïne sinds hij een klein kind was. Hij vertelde dat hij zich zijn leven in Afrika niet meer herinnert en daar geen vrienden of familie meer heeft. Hoe vertellen wij deze man dat hij terug moet naar een land dat hij niet kent? En als hij toch teruggaat, hoe zal dat beïnvloeden om in de toekomst naar Oekraïne terug te keren?

Tegelijkertijd zijn er studenten die hun opleiding willen afmaken, maar niet weten waar ze heen moeten. Ik ontmoette vandaag een groep die ongerust was omdat ze al drie dagen in België zijn en er niet in slagen het Klein Kasteeltje binnen te komen. In tegenstelling tot Oekraïners zijn zij illegaal in België, aangezien zij geen Schengen-visum hebben. Ze zijn dan ook bang dat zij kunnen aangehouden worden.

Zij weten ook niet of zij werkelijk asiel moeten vragen. Het enige wat ze nodig hebben, is dat tijd krijgen om te zien hoe het conflict verloopt. Dan kunnen ze een universiteit vinden waar ze hun studie kunnen voortzetten. Omdat ze geen opvang krijgen, moeten ze een veilige plaats zoeken om te slapen. Daardoor is het moeilijk om plannen te maken.

Vanmorgen sprak ik met drie studenten die in het laatste jaar van hun studies zitten. Zij krijgen in hun thuisland niet hetzelfde niveau van onderwijs. Professoren zijn altijd in staking omdat de regering hen niet betaalt. Zelfs wanneer de professoren er zijn, is er geen garantie dat zij een volledige les afwerken. Door stroomuitval hebben ze niet genoeg licht om te zien wat zij schrijven.

"Dit is niet normaal"

Als gevolg doen de meeste mensen er vijf tot zes jaar over doen om een diploma te halen. Als zij nu naar hun thuisland terugkeren, moeten zij helemaal opnieuw beginnen. Misschien hebben ze zelfs tien jaar nodig om een diploma te halen.

Ik hoop dat de overheid zich spoedig realiseert hoe onrechtvaardig dit is. Bovendien hoop ik dat ze zien wat er in Klein Kasteeltje gebeurt en dat ze nadenken over hoe het beleid de ene crisis na de andere veroorzaakt.

Dit is niet normaal. Mensen moeten niet wekenlang op straat slapen en in angst voor de politie leven. België is het centrum van de EU. Het centrum van de Europese waarden - waardigheid, mensenrechten, vrijheid, gelijkheid, rechtsstaat - maar toch wacht ik nog steeds op acties die deze waarden belichamen aan het Klein Kasteeltje.

In plaats daarvan maak ik elke dag mee dat ambtenaren beleid maken in een poging om de rechten te omzeilen die zij zogenaamd verdedigen. Misschien moeten zij een aantal van de kraakpanden bezoeken zodat ze eens nadenken om degenen die buiten het Klein Kasteeltje slapen tenminste enige vorm van humanitaire basisbijstand te verlenen. En ook informatie verstrekken over waar zij hulp kunnen zoeken.