Week van de Vrijwilliger 2022

Elias Jafari: "Als vrijwilliger probeer ik het proces van nieuwkomers te vergemakkelijken"

Elias Jafari is 22 jaar oud en is zowel lid als begeleider bij ons Project Ananas. Dit project is tot stand gekomen voor en door jongeren op de vlucht. Hierbij willen we hen de kans geven om deel te zijn van de discussie door jongeren met een vluchtverhaal zelf aan het woord te laten.

Ook Elias heeft een vluchtverhaal. Hij is momenteel al 12 jaar in België. Eerst was hij lid bij ‘Altochtonen van de Toekomst’, de voorloper van Project Ananas. "Hier kon ik mij echt ontspannen. We gingen samen op kamp of organiseerden een bedankingsactie in Gent. We deelden bloemen uit om de mensen te bedanken dat we hier mochten blijven als nieuwe Belg."

“In 2019 hebben we nagedacht over een nieuwe naam bij de start van het nieuw project. Hierbij kwamen we uit op 'Project Ananas'. Eerst en vooral doet het je denken aan het fruit. Maar er zit meer achter. In het Arabisch wilt ‘AnaNas’ zeggen ‘ik ben een mens’. Voor mij is het belangrijk dat we focussen op de basisintegratie van de jongeren. Ik legde dezelfde weg af als deze jongeren. Daarom vind ik het enorm belangrijk om met hen verbonden te blijven.”

"Ik legde dezelfde weg af als deze jongeren"

Pas sinds de zomer van 2022 heeft hij een wettig verblijf verkregen. “Het zijn zeer moeilijke tijden geweest voor mij en mijn gezin", vertelt Elias. "We hebben tweemaal een negatief antwoord ontvangen samen met een uitwijzingsbrief. Dit allemaal op hetzelfde moment dat mijn grootvader gestorven was in Iran en mijn mama ernstig ziek werd. Ikzelf zat toen in mijn examens. Zulke momenten draag je voor de rest van je leven bij. Maar gelukkig is dit allemaal achter de rug. Ik heb nooit echt een jeugd kunnen ervaren. Ik moest me altijd bezighouden met serieuzere zaken, zoals zorgen voor mijn kleine broer en zus of werken.”

"Mijn grootste wens is dat mijn kinderen later een nationaliteit hebben"

"Als vrijwilliger probeer ik het proces van nieuwkomers te vergemakkelijken", vertelt Elias. "Zodat ze de kansen waar ze recht op hebben kunnen opeisen en sterker in hun schoenen kunnen staan. Dit werk doe ik vanuit mijn hart."

Zelf droomt Elias ervan om officier paracommando te worden bij het leger. “Als je bij het leger zit, behoor je echt tot een land. Mijn grootste wens is dat mijn kinderen later een nationaliteit hebben. Dat ze nooit op de vlucht moeten gaan."

Josée Goethals: “Het is belangrijk om je weg te vinden in de maatschappij, zonder jezelf te verliezen”

Josée Goethals is sinds 2015 voorzitter van het Gastvrij Netwerk. Dit netwerk versterkt lokale vrijwilligersorganisaties, dichtbij en solidair met mensen op de vlucht, en maakt de verbinding met Vluchtelingenwerk Vlaanderen.

Haar engagement als vrijwilliger is er al vele jaren. “Vrijwilligerswerk is voor mij vanzelfsprekend” vertelt ze. “Als je tijd en engagement hebt, zet je dan in als vrijwilliger.” Ze begon in 2001 als vrijwilliger voor mensen met een vluchtverhaal. “Ons gezin woonde veertien jaar in Nederland. Daar ondervond ik een beetje hoe moeilijk het is om te integreren in een nieuw land zonder jezelf te verliezen. Terwijl Nederland nog een buurland is, met dezelfde taal”, lacht Josée.  

“vrijwilligerswerk is voor mij vanzelfsprekend. Als je tijd en engagement hebt, zet je dan in als vrijwilliger!”

Josée woonde lange tijd in Zemst. Hier was ze de trekker van de vzw AZIZ, Asielzoekers Integratie Zemst. “Vanaf het begin was het duidelijk dat onze vrijwilligersvereniging een goede band wilde met Vluchtelingenwerk in het middenveld”, vertelt Josée.

“In 2015 richtten Vluchtelingenwerk en enkele vrijwilligersverenigingen samen Gastvrij Netwerk op. Daarmee wilden we aandacht besteden aan de basiswerkingen, want daar gebeurt de directe verbinding met mensen op de vlucht én met de bevolking. Gastvrij Netwerk kreeg de opdracht om de basiswerkingen bijeen te brengen en te versterken."

"Ook de relatie van basis tot middenveld is versterkt, wat een voordeel oplevert voor beide werkterreinen: de basis levert een groter draagvlak en voeding voor de middenveldorganisatie; omgekeerd betrekt het middenveld de basis bij projecten en beïnvloeding van het beleid. Vandaag omvat het Gastvrij Netwerk een 40-tal vrijwilligersorganisaties, die ruim 1500 vrijwilligers vertegenwoordigen.”

“Het is belangrijk om je weg te vinden in de maatschappij, zonder jezelf te verliezen.”

“Samenleven stimuleren en nieuwkomers integreren in onze samenleving is een opdracht voor drie kanten, legt Josée uit. “De focus moet niet enkel liggen op de overheid en op de verplichtingen voor de nieuwkomers, maar ook op de burgers. De nieuwkomers moeten de taal leren, de regels van de maatschappij leren kennen, en gebruik maken van de maatregelen om hen te helpen."

"Ik sta vierkant achter een verplicht inburgeringstraject. Ik vind het echter niet goed dat de overheid dit traject in 2021 zwaarder en ook duurder maakte. Ik geloof niet in meer dwang en bestraffing. Het is toch de bedoeling dat dit traject aantrekkelijk is en stimulerend voor iedereen! Het laatste luik, de bevolking, mogen we ook niet vergeten. Het is maar mogelijk om toegang te krijgen tot een samenleving als de bevolking je dat toelaat. Wat je kan en wil bijdragen telt, je naam en achtergrond mogen geen belemmering vormen.”

“Wij zetten ons, als vrijwilliger, dag in dag uit in voor de integratie van nieuwkomers, wat nuttig en belangrijk is voor de hele samenleving. Net zoals de overheid haar dankbaarheid uit voor de vrijwilligers in de vaccinatiecentra, zou ze dit ook eens voor ons mogen doen.”

Luister hieronder naar de podcast op Spotify met Joseé.

Marieke Looijmans: “De wederzijde steun die de jongeren aan elkaar geven weerspiegelt de gehele positiviteit van dit project en is ontroerend om te zien”

In 2019, startte Marieke Looijmans als vrijwillige stagiair bij ons Project Ananas. “Ik volgde Vluchtelingenwerk Vlaanderen al een heuse poos, maar project Ananas, in het bijzonder, sprak mij enorm aan.”

“De wederzijde steun die de jongeren aan elkaar geven weerspiegelt de gehele positiviteit van dit project en is ontroerend om te zien”

Marieke is actief als begeleider bij open kampen voor kinderen in moeilijkheden, waar ze nu ook groepsleider van is. “Dit vind ik enorm leuk om te doen", vertel Marieke. "We amuseren ons elke zomer kostelijk. Project Ananas daarentegen, biedt bovendien ook inhoudelijke steun. Het draait niet enkel om ontmoetingen en plezier maken, maar geeft ook de ruimte om in gesprek te gaan over de toekomst. De wederzijdse steun die de jongeren aan elkaar geven, weerspiegelt de gehele positiviteit van dit project en is ontroerend om te zien.”

Wat is je tot nu toe bijgebleven bij Project Ananas?

"Op het vorige zomerkamp, waren de jongeren aan het praten over het bereiken van hun dromen en hoe ze dit konden doen. Verschillende jongeren maken deel uit van de Vlaamse Jeugdraad. Het was enorm hoopvol om te zien hoe ze elkaar een hart onder de riem staken. Hoe ze elkaar begrepen en concrete tips konden geven."

"Daarbovenop heb ik als persoon ook veel bijgeleerd. Verschillende jongeren deelde dat ze heel vaak interviews afleggen met andere studenten. Sommigen doen dit graag, omdat ze weten dat er vaak goede zaken uit kunnen voortkomen of hier anderen mee kunnen helpen."

"De tegenkant hiervan is dat de meesten telkens dezelfde vragen stellen. Vaak gaat het niet om wie ze zijn, maar worden ze enkel gedefinieerd als 'vluchteling'. Hierbij vertelde iemand dat die soms graag mee in discussie zou willen gaan over welk water die het lekkerste vindt, of welke voetbalclub het beste speelt in plaats van telkens opnieuw hun vluchtverleden moeten navertellen."

"Ik merkte op dat dit in mijn studierichting, sociologie, ook vaak er zo aan toe gaat. We interviewen een doelgroep, terwijl deze interviews al telbare keren uitgevoerd zijn en we de antwoorden gewoon online of via een gespecialiseerde organisatie kunnen vinden. Dit probeer ik dus vanaf nu toe ook te doen."

Hoe omschrijf je je rol als vrijwilliger binnenin Project Ananas?

"Ik probeer mijzelf niet te zien als een begeleider. Vaak zijn de jongeren mijn eigen leeftijd of zelfs ouder. Ik zie mezelf eerder als de initiatiefnemer in de vriendengroep. Degene die het voortouw neemt om een reisje te plannen, of degene die haar ei legt welk avondmaal voorgeschoteld wordt. Ook let ik op de taal die ik hanteer. Bijvoorbeeld, ik zou niet zeggen dat wij deze jongeren een stem geven, deze hebben zij immers al."

Alexia-Maria Giakkoupi: "hoe langer ik hier werk, hoe meer ik zie dat we echt een verschil maken"

Alexia-Maria Giakkoupi is 26 jaar en is afkomstig uit Griekenland. Ze is een Europese vrijwilliger die ons Startpunt team versterkt. Ze geeft o.a. informatie aan asielzoekers aan het Klein Kasteeltje en coördineert de permanentie.

Alexia haalde een bachelor in rechten, waarna ze als advocaat begon te werken. “Het werk dat ik als advocaat deed, was niet echt voor mij weggelegd", vertelt Alexia. "Ik was telkens op zoek naar meer en kon er geen voldoening uithalen. Het werd tijd om uit te kijken naar iets anders. Al snel, vond ik de organisatie ‘European Solidarity Corps’. Hierbij sprong de vacature van het Startpunt onmiddellijk in het oog. Ik was gedreven om te werken met mensen en me in te zetten voor hun rechten.”

"hoe langer ik hier werk, hoe meer ik zie dat we echt een verschil maken"

“Hoe langer ik hier werk, hoe meer ik zie dat we echt een verschil maken", vertelt Alexia. “In het begin was het allemaal zo overweldigend. Uiteindelijk beland je hier, word je overspoeld door informatie en loop je wat verdwaald rond aan het klein kasteeltje. Met als enige boodschap dat je de mensen die asiel aanvragen, informatie moet geven over hun rechten."

“Deels geleidt door angst, twijfelde ik of we hier effectief mensen mee konden helpen. Naargelang de tijd vorderde, voelde ik mensen hun appreciatie en hun dankbaarheid. Sommigen komen vaak terug of sturen WhatsApp-berichten. Los van de informatie die we geven, mag je nooit vergeten dat het psychologische aspect ook super belangrijk is. Mensen willen gehoord worden en dat begint bij diegenen die willen luisteren.”

"Ik ben zo dankbaar dat ik omringd ben door alle andere vrijwilligers"

“Het vrijwilligerswerk dat we doen, is niet altijd even gemakkelijk. Je wordt geconfronteerd met heftige situaties en hoort schrijnende verhalen. Ik ben zo dankbaar dat ik omringd ben door alle andere vrijwilligers."

"Desondanks ik in mijn vorige job met veel minder lastige situaties in contact kwam, voel ik hier veel meer steun vanuit het vrijwilligersteam. Er is een groot samenhorigheidsgevoel. Iedereen doet echt zijn uiterste best en heeft zo veel positieve energie.”